Jak nauczyć dziecko dwujęzyczne czytać po polsku? Czytanie globalne

Dzieci dwujęzyczne wychowujące się na emigracji często mają inne potrzeby czytelnicze niż ich koledzy mieszkający w Polsce. 

Czytanie po polsku często sprawia dzieciom dużo trudności, ze względu na dwuznaki, zmiękczenia i specyfikę języka polskiego. Nawet dzieci, które chętnie czytają po angielsku, mają problem z czytaniem po polsku. 

Dlatego tak ważne jest rozpoczęcie procesu nauki czytania po polsku jak najwcześniej, najlepiej zanim jeszcze dziecko zacznie się uczyć czytać w szkole angielskiej.

Rodzicie i nauczyciele często szukają nowych i sprawdzonych metod nauki czytania. U dzieci dwujęzycznych dobrze sprawdza się czytanie sylabowe, a dla starszych dzieci, które zaczynają czytać samodzielnie, polecamy czytanie poziomowe o zróżnicowanym stopniu trudności, które dzieci znają ze szkoły angielskiej.

Skutecznym sposobem na wczesną naukę czytania po polsku jest tzw. metoda Domana i rozpoczęcie nauki czytania, zanim jeszcze dziecko pozna poszczególne litery alfabetu. Taki sposób nauki przez zabawę nazywany jest również czytaniem globalnym. Tą metodą można pracować z dzieckiem już od 2 roku życia. 

Dlaczego polecamy czytanie globalne dla dzieci dwujęzycznych

Jako księgarnia dla dzieci dwujęzycznych jesteśmy zawsze otwarci na wszelkie nowości edukacyjne, które pomagają dzieciom w nauce języka polskiego. Wierzymy, że innowacyjna metoda i kurs „Czytanie Globalne z Olo i Mimi” 100 Mam ułatwi dzieciom polonijnym naukę czytania w języku polskim. 

Przecież to nam nauczycielom polonijnym i rodzicom chodzi, aby dzieci wychowujące się poza granicami Polski, sięgały po polskie książki z chęcią i czytały je z przyjemnością. 

Podręczniki do nauki języka polskiego to tylko początek przygody z językiem polskim. Nauczyciele w szkołach polonijnych poszukują dodatkowych materiałów, które mogą wykorzystywać w swojej pracy z dziećmi tak, aby pokazać im, że czytanie po polsku może być przyjemne i łatwe. 

Kurs nauki czytania wykorzystujący metodę globalną będzie na pewno przydatny w szkole polonijnej oraz w domu każdego ucznia. 

W nauce języka konieczna jest systematyczność, a w tej metodzie wystarczy tylko 6 min dziennie pracy z dzieckiem, żeby szybko zobaczyć rezultaty. Wiemy, że ta metoda spodoba się zarówno nauczycielom, jak i rodzicom, bo pomoże osiągnąć wspaniałe wyniki w nauce języka polskiego i dzięki niej więcej polonijnych dzieci będzie pięknie, płynnie czytać.  

Na czym polega czytanie globalne metodą Domana: początki metody

Uczenie całościowego czytania małych dzieci było od zawsze obecne w rodzinach. Mamy intuicyjnie, bez specjalnego przygotowania, czytały dzieciom książki pokazując wyrazy. Kiedy tata czytał gazetę i dziecko widząc nagłówek pytało co tu jest napisane, również czytał mu głośno wyrazy. Mniej lub bardziej metodycznie, dzieci były uczone w ten sposób w wielu rodzinach.

Wielu nauczycieli, nie znając tej metody, intuicyjnie wprowadza całe wyrazy do nauki czytania np. podpisując przedmioty w sali, robiąc gazetki ściennie czy wieszając imiona dzieci na tablicy. Elementy czytania globalnego są też obecne w innych metodach nauki czytania np. w odimiennej metodzie Ireny Majchrzak czy metodzie symultaniczno-sekwencyjnej Jagody Cieszyńskiej.

Można zaryzykować stwierdzenie, że Glenn Doman nie wymyślił tej metody. On ją uporządkował i całościowo opisał [por. Glenn Doman, Janet Doman, Jak nauczyć małe dziecko czytać, Excalibur 1992] oraz wprowadził w życie w Instytutach Osiągania Ludzkiego Potencjału w Filadelfi, USA (Institutes for the Achievement of Human Potential). Tym, co było przełomowe w jego pracy, a właściwie zespołu badawczego, bo byli tam rehabilitanci, logopedzi, psycholodzy, neurochirurdzy, pedagodzy ..., było uczynienie z czytania jednej z terapii dla dzieci z uszkodzeniami mózgu. Okazało się że czytanie wspiera rozwój intelektualny tych dzieci, rozwija ich wzrok, słuch, mowę i generalnie usprawnia ich funkcjonowanie. 

Z czasem tak zwane „programy” wypracowane przez Instytuty w Filadelfii, zaczęli stosować rodzice w swoich domach. I o to chodziło ich twórcy – miały być na tyle proste i skuteczne, żeby każdy rodzic mógł sam wykorzystać je w pracy ze swoim dzieckiem. Okazało się, że nie jest słuszne dzielenie dzieci na zdolne i niezdolne, że wspierając rozwój dzieci, nie tylko tych z uszkodzeniem mózgu, ale także zdrowych, pomagamy im rozwinąć niezwykły potencjał, który posiadają.

Od czego zależy udana nauka?

Zainteresowanie dziecka i sukcesy w nauce zależą głównie od:

• szybkości, z jaką pokazujemy materiały, czyli karty z wyrazami oraz książeczki,
• regularnej pracy z materiałami,
• radosnej postawy rodzica lub nauczyciela.

Nie powinniśmy oczekiwać, że dziecko będzie za nami powtarzało wyrazy na głos. Udowodniono, że głośne czytanie może spowalniać naukę, pogarszać rozumienie tekstu i zmniejszać radość z czytania. Jeśli jednak jakieś dziecko chce to robić, nie należy mu zabraniać.

Nauczyciele i rodzice często pytają, kiedy zobaczą efekty, czyli kiedy dziecko zacznie samodzielnie czytać książki? Nie ma na to jednej odpowiedzi, ponieważ to zależy od wielu czynników. Czasami dzieci zaczynają same czytać słowa i książeczki po kilku tygodniach, a czasem trzeba cierpliwie poczekać kilka miesięcy. Dziecko nie zawsze chce chwalić się swoimi umiejętnościami. Są takie, które chętnie biorą karty z wyrazami i czytają na głos, a inne, nie mają na to ochoty. Trzeba to uszanować. Pozwólmy się zaskoczyć.

Etapy nauki 

Praca metodą globalną polega na pokazywaniu dziecku pojedynczych wyrazów, z równoczesnym głośnym ich wymawianiem. Czasami dodatkowo ilustrujemy nieznane wyrazy obrazkiem lub ruchem (jeśli dziecko nie rozumie znaczenia, np. przy nauce języków obcych). Metoda ta jest zgodna z naturalnym sposobem, w jaki małe dziecko uczy się mówić. Można ją stosować zarówno w szkole, jak i w domu. Warto zacząć wcześnie, gdy dziecko najszybciej się rozwija i nie ma jeszcze negatywnych skojarzeń z nauką czytania. Dobrze jest, jeśli rodzice współpracują z nauczycielami i również pokazują karty w ciągu tygodnia. 

Dzieci poznają pojedyncze wyrazy (rzeczowniki, czasowniki i przymiotniki i przysłówki), zgodnie z tym, jak uczą się mówić: najpierw nazywają rzeczy i osoby, potem proste czynności, a następnie je opisują. Drugi etap to 2-wyrazowe wyrażenia. Są one tworzone z opanowanych wcześniej wyrazów. Na tym etapie dziecko odkrywa, że połączenie dwóch wyrazów daje nowe znaczenie (np. wesoły + tygrys). Ten etap stanowi okazję do kreatywnej zabawy z dziećmi. One same mogą z podanych wyrazów tworzyć zabawne i nieoczekiwane połączenia(np. uśmiechnięty dom, truskawkowy szalik…). 

Trzeci etap to tworzenie prostych zdań. Wyrazy można wspólnie z dziećmi przyczepiać na tablicy, albo układać na podłodze. Największą radość na tym etapie sprawia układanie pierwszych własnych zdań, które często ukazują dziecięce poczucie humoru i wyobraźnię. Zarówno wyrażenia jak i zdania tworzymy z wcześniej przygotowanych kart. Można też wykorzystać do tego prezentacje PowerPoint i tablice multimedialne. Nauczyciele często przypinają wyrazy do tablic na ścianach, lub tablic magnetycznych, zmieniając od czasu do czasu ich układ.

Następny czwarty etap to zdania złożone. Jest to kontynuacja kreatywnych zabaw z dziećmi, w budowanie składniowo poprawnych zdań. Ten etap jest szczególnie przydatny dla starszych dzieci, które już opanowały podstawy czytania, ale potrzebują praktyki, by czytać płynnie. Dzięki temu, że ćwiczenia mają formę zabawy, dzieci angażują się w tworzenie własnych propozycji i ich czytanie. Nawet jeśli mają problem z poprawnym przeczytaniem wszystkich wyrazów (np. z uwagi na trudności w mówieniu po polsku), chętnie to robią, ponieważ są ciekawe znaczenia całego zdania, w zabawie znika stres związany z obawą przed popełnieniem błędu.

Ostatnim etapem w tej metodzie jest czytanie książek. Nie powinno przechodzić się do czytania książek na początku nauki, zanim dzieci poznają wyrazy, które znajdują się w danej książce. Wyjątkiem jest sytuacja, w której dziecko czyta płynnie i chcemy mu dać odpowiednią lekturę do ćwiczenia tej umiejętności. Zwykle jednak, dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym potrzebują przejść każdy z etapów, żeby ugruntować płynne czytanie ze zrozumieniem i mieć pewność, że dziecko będzie w stanie przeczytać każdą nową książkę samodzielnie.

Metodę czytania globalnego można, a czasem wręcz należy, modyfikować. Chodzi tu zarówno o ilość powtórzeń czytania danego zestawu wyrazów dziennie, jak i ilości pokazywanych wyrazów w zestawie. Warto przyglądać się reakcjom dzieci i dostosowywać metodę do ich tempa uczenia się oraz do zainteresowań.

Jak rozpocząć czytanie globalne po polsku metodą Domana? 

Skuteczna nauka czytania bywa trudna, gdy dzieci mają wokół siebie konsole do gier, tablety, telefony i bajki w telewizji, a dodatkowo uczą się dwóch języków: polskiego i angielskiego (lub innego języka większościowego). To wszystko sprawia, że małemu człowiekowi dużo trudniej się skupić przez dłuższy czas. Nauka literek i konieczność czytania mogą nie wydawać się atrakcyjne, a rodzice często nie wiedzą, od którego języka zacząć naukę czytania. 

Najpopularniejszą metodą nauki czytania jest poznawanie i łączenie na początku samych liter, potem sylab, wyrazów, a na końcu całych zdań. Tradycyjne metody nie zawsze jednak są skuteczne. Warto zatem sięgnąć do materiałów oraz kursów, które wykraczają swoimi metodami poza zwykłe podręczniki i pierwsze czytanki.

Kurs globalnego czytania 100 Mam został stworzony przez rodziców, którzy pragnęli pomóc swojej córce w nauce czytania. Stworzyli kurs tzw. całościowego czytania, który pozwala w zaledwie 6 minut dziennie na naukę płynnego czytania. Kiedy okazało się, że metoda przynosi świetne efekty, postanowili podzielić się nią z innymi rodzicami, którzy chcą nauczyć dziecko czytać zanim pójdzie do szkoły.

Tak właśnie powstały kursy z Olo i Mimi. Opierają się one o skuteczne metody edukacji językowej oraz o neurodydaktykę. Dodatkowo Metoda Content Language Integrated Learning wspiera naukę w innym języku, dzięki czemu  dziecko może rozwijać dwa lub więcej języków równolegle. Ponadto kursy zostały opracowane w ciekawy i zachęcający dla dzieci sposób, tak aby nauka sprawiała jak najwięcej radości. Nauka najpierw rozpoczyna się od przyswajania wyrazów oraz krótkich wyrażeń, które potem utrwala się, czytając książki o przygodach Olo i Mimi. 

Olo i Mimi to sprawdzona i polecana metoda nauki czytania globalnego – wystarczy 6 minut dziennie 

Program z Olo i Mimi został opracowany tak, aby docierać do dziecka za pomocą ciekawych interakcji. Pojawiają się tam ilustrowane historyjki, gry, ćwiczenia, a także fiszki pomagające w utrwalaniu wiedzy. Mamy pewność, że każda lekcja gwarantuje postęp naszego dziecka. Kurs powstał jako wynik 8 letnich doświadczeń skupiających różne metody nauki, również te poznane w Anglii. Łącząc te wszystkie metody, w zaledwie 6 minut dziennie jesteśmy w stanie pomóc naszemu dziecku w nauce płynnego czytania w języku polskim.

Czytanie globalne i język polski dla dzieci w nowej formie

Dzieci lubią opowiadania oraz ciekawe historie, które mogą być wspólnie czytane i przeżywane. Książki Olo i Mimi to krótkie historyjki, odnoszące się do zainteresowań dzieci oraz etapów rozwoju zdolności językowych. Szczególnie we wczesnym okresie najlepszymi nauczycielami mogą być rodzice, jeżeli zależy im na świadomym wzmacnianiu dziecka. Seria Olo i Mimi jest tworzona z myślą o rodzicach, chcących przekazać nie tylko umiejętności językowe, ale przede wszystkim własny czas i uwagę. Przygody bohaterów stanowią okazję do potrzebnych dziecku rozmów i odpowiedzi na jego różne pytania. Dzieci mogą słuchać i czytać opowiadania, tworzyć zabawne zdania z drukowanych fiszek oraz rozwiązywać zadania i zagadki.  Materiały dołączone do książeczek korespondują z treściami programowymi i są używane przez nauczycieli jako ciekawe uzupełnienie treści szkolnych.

Dowiedz się więcej - pobierz bezpłatny pdf z przykładowymi materiałami do czytania globalnego.

Dlaczego seria „Umiem czytać” / „Olo i Mimi”?

• wczesne czytanie rozwija mózg dziecka,

• polecana przez ekspertów wczesnej edukacji;  

• wykorzystywana przez nauczycieli przedszkolnych;

• tworzona wspólnie z psychologiem dziecięcym;

• polecana przez logopedów z Polskiego Towarzystwa Logopedycznego (A. Skrzypek-Woźniacka);

• konsultowana z twórcami metody w Filadelfii (by dostosować materiały do specyfiki języka polskiego).

Opinie:

Joanna Slapnicar, mama Helenki, Słowenia

Wszystkie materiały bardzo fajne. Śmieszne historie i dobrze opracowana graficznie całość. Z książkami trochę się pospieszyłam i czytamy już wszystkie. Ulubione to 'Zakupy' i 'Piknik'.

Czytanie jest teraz ‘ulubioną zabawą’ Helenki. Poza tym rozpoznaje pewien zasób słów i większość liter alfabetu. W Polsce można kupić inne zestawy słów, ale bez książek. Przerobiłam z córeczką większość, ale ciężko układać z nich książeczki.

Zestawy są świetną pomocą przy nauce globalnego czytania i bez wahania poleciłabym je innym nauczycielom:) Dzieci bardzo szybko i przyjemnie uczą się nowych słów. Książeczki dołączone do zestawów dodatkowo wprowadzają atmosferę zaciekawienia oraz podnoszą motywację dzieci do uczenia się. Dzieci je uwielbiają. Plusem są również wskazówki dołączone do zestawów oraz propozycje łączenia słów.

Anna Skrzypek-Woźniacka, neurologopeda i pedagog

Kurs „Umiem Czytać” to świetna zabawa dla dziecka i rodziców. Zaczęłam uczyć czytać mojego syna gdy miał 4 lata. Po 3 tygodniach wspólnych zabaw syn czytał wszystkie słowa. Dzisiaj Antoś ma 8 lat. Czyta na poziomie 6 klasy. Dzięki książkom ma wspaniałą wyobraźnię, poznaje nowe dziedziny wiedzy, jest wesoły i otwarty na świat. Bardzo pomaga mu to w szkole. Ma mnóstwo czasu na ciekawsze niż mozolne składanie sylab, zajęcia. Jestem neurologopedą i wykorzystuję metodę w mojej pracy z dziećmi. Dzięki temu jestem "matką chrzestną" wielu czytających globalnie dzieci.

dr Jolanta Andrzejewska, Pedagogika, UMCS

Seria „Umiem czytać” budzi gotowość dzieci w wieku przedszkolnym do nauki czytania i jest zgodna z Podstawą programową wychowania przedszkolnego z 2008 r.Bogactwo treści przedstawionych dziecku w książkach do czytania i różnorodność kart z wyrazami do czytania daje nauczycielowi lub rodzicowi szerokie spektrum zastosowań prezentowanych materiałów na zajęciach organizowanych w przedszkolu lub uczenia się dziecka w domu. Wszystkie pozycje tematyczne przygód Olo i Mimi przedstawiane są czytelnikowi w ciekawej formie wydawniczej, odwołują się do doświadczeń oraz umiejętności dzieci.(...)

Autorzy kursu: 

Monika Nizioł-Celewicz

Monika jest współautorką kursów opartych o metodę globalną; pracuje jako nauczycielka języka angielskiego w Polsce. W swojej pracy wykorzystuje kurs "Czytanie Globalne z Olo i Mimi". Podczas 3-letniego pobytu w Anglii pracowała z dziećmi polskimi wspierając naukę j. angielskiego oraz j. polskiego, w tym jako asystentka w szkole podstawowej (The English Martyrs' School). Była koordynatorką projektu realizowanego z Sure Start Center i lokalną służbą zdrowia dla Polskich rodzin. Prowadziła warsztaty dla młodych mam i małych dzieci (Your Baby Can Read)

Maciej Celewicz

Mąż Moniki – podróżnik, twórca bajek i opowiastek dla dzieci. Niektóre z przygód jego licznego rodzeństwa (2 siostry i 4 braci) oraz harcerzy, którymi się opiekował, znalazło się w opracowywanych książkach do nauki czytania. Jest pasjonatem praktycznych zastosowań nauk ścisłych. Wymyśla nowe sposoby na oswajanie dzikiej przestrzeni, w której lubi się przemieszczać niezależnie od pogody za oknem.

Chcesz nauczyć swoje dziecko czytać po polsku metodą globalną? Zobacz również nasz kurs Czytanie Globalne z Olo i Mimi.