Małgorzata Wiśniewska - właścicielka księgarni internetowej Czytam i mówię po polsku, która od 2011 r dostarcza nauczycielom i rodzicom na emigracji wartościowe materiały edukacyjne do nauki języka polskiego jako obcego.

Dyrektorka w Polskiej Szkole Sobotniej Edu Owls w Leicester. 

Czytanie książek po polsku nie musi być przykrym obowiązkiem 

Pracując jako nauczycielka, a później jako dyrektorka w Polskiej Szkole Sobotniej, zetknęłam się z wieloma wyzwaniami, jakich na co dzień doświadczają nauczyciele polonijni na emigracji. Obecnie, jako właścicielka księgarni internetowej, pomagam nauczycielom w szkołach polonijnych dobrać odpowiednie materiały, biorąc pod uwagę poziom zaawansowania uczniów oraz specyficzne potrzeby dzieci wychowujących się na emigracji. 

Dzieci, dla których język polski jest drugim językiem, mają inne potrzeby czytelnicze, niż ich rówieśnicy w Polsce, dlatego regularnie spotykam się z nauczycielami i rozmawiam z nimi o tym, co dobrze sprawdza się u dzieci dwujęzycznych. 

Dziś rynek wydawniczy jest bardzo różnorodny i rozwinięty, co chwilę pojawiają się nowe, ciekawe pozycje książkowe, ale mimo tego, cały czas słyszę, że nauczyciele i rodzice narzekają na podobne problemy związane z nauką języka polskiego, zwłaszcza z czytaniem po polsku. 

Nauczyciele i rodzice mówią mi bardzo często, że dzieci: 

• nie potrafią czytać po polsku
• nie chcą czytać po polsku
• boją się przeczytać prosty tekst po polsku
• są zdenerwowane i zestresowane, gdy muszą czytać po polsku
• brakuje im motywacji do czytania po polsku 

Co zrobić, żeby dziecko dwujęzyczne czytało po polsku z przyjemnością? 

Nauczyciele zauważają, że poziom czytelnictwa wśród dzieci polskich z każdym rokiem maleje, dzieci mają z tym coraz większe trudności. Nawet dzieci, które chętnie czytają po angielsku, mają problem z czytaniem po polsku. Dlatego tak ważne jest regularne sięganie po polskie książki codziennie, dla przyjemności.

Wiele polskich szkół sobotnich szuka nowych, interesujących rozwiązań, aby pomóc dzieciom w nabyciu tej ważnej umiejętności. Szkolna biblioteka, która działa z wielkim powodzeniem w wielu szkołach staje się ważnym elementem w dwujęzycznym wychowaniu dzieci. Nauczyciele cały czas pomagają uświadomić rodzicom, że w czasie 3-4 godzin tygodniowo, jakie ma do dyspozycji nauczyciel polonijny, nie da się rozbudzić w dzieciach miłości do czytania po polsku.

Rola rodzica jest tu szalenie ważna i warto powtarzać, że im więcej dzieci czytają w domu, z rodzicami, dla przyjemności, tym łatwiej będą czytać po polsku samodzielnie. 

Co czytać dzieciom dwujęzycznym: bajki po polsku, czytanie poziomowe i inne sprawdzone rozwiązania 

Z mojego doświadczenia współpracy ze szkołami polonijnymi wyjątkowo dobrze sprawdzają się takie rozwiązania: 

• Zacznijmy od najprostszego poziomu i zawsze starajmy się dostosować poziom czytanych tekstów do poziomu językowego naszych uczniów. Widzę, że w wielu szkołach powstają klasy dwujęzyczne dla dzieci, które wcale nie mówią po polsku lub mówią bardzo słabo. Bardzo to popieram, bo wierzę, że na naukę języka polskiego nigdy nie jest za późno - nawet w sytuacji dzieci 10 letnich, które „zapomniały” jak się mówi po polsku, albo mówią na bardzo podstawowym poziomie. 

• Czytanie poziomowe, które dzieci znają ze szkoły angielskiej - polecam zwłaszcza serię Czytam sobie , która dostosowana jest do poziomu językowego dzieci rozpoczynających przygodę z czytaniem. Poziom 1  zawiera mało tekstu, dużo ilustracji, krótkie zdania i nie zawiera dwuznaków ani zmiękczeń. Wszystkie książki mają też atrakcyjne naklejki i dyplom, a akcja Czytam sobie! Mogę być kim chcę!, zachęca do regularnego czytania dla przyjemności i wiele materiałów stworzonych przez organizatora można wspaniale wykorzystać na lekcjach w szkole polonijnej.
• Czytanie dla przyjemności - pozwólmy dzieciom wybrać, co chcą czytać na podstawie ich zainteresowań, pasji. Na przykład, jeśli dziecko uwielbia superbohaterów, gwiezdne wojny, dinozaury, kosmos, Smerfy, księżniczki - proponujmy mu książki w tej tematyce.
• Książki dwujęzyczne - wiem z doświadczenia, że dzieci wychowujące się poza granicami Polski chętnie czytają po angielsku, ale po polsku nie zawsze. Wtedy proponuję sięgać po tytuły, które dzieci znają ze szkoły angielskiej, takie jak Dziennik cwaniaczka, seria Mr Men i Mała Miss, Dr Seuss, Gruffalo, Bardzo głodna gąsienica czy Idziemy na niedźwiedzia. Te znane ze szkoły lub z biblioteki angielskiej pozycje są bardzo popularne wśród angielskich dzieci, a ich polskie tłumaczenia przyciągają uwagę dzieci dwujęzycznych i zachęcają je do czytania po polsku.
• Zaangażowanie dzieci w wybór oraz ocenę lektur - zeszyty lektur, napisanie recenzji, ilustracje, gwiazdki, naklejki i inne sprytne sposoby, których nauczyciele używają, aby „oswoić” czytanie po polsku, skłonić dzieci do dyskusji i do wyrażenia swojej opinii na temat książki.
• Rola rodzica - rodzic, który daje przykład i sam czyta dla przyjemności zamiast odpoczywać przed ekranem zachęca dziecko do wyrabiania zdrowych nawyków.

Nasza księgarnia bardzo dobrze rozumie problemy nauczycieli polonijnych. Wiemy że większość szkół działa na zasadzie charytatywnej lub uzależniona jest od dotacji. Dlatego chcemy pomóc szkołom zgromadzić książki do szkolnej biblioteki bez wydawania dodatkowych funduszy na ten cel. Szkoły, które biorą udział w naszym programie partnerskim, wspierają regularne czytanie po polsku w domu, dla przyjemności, a przy okazji mogą dostawać książki do szkolnej biblioteki albo na nagrody dla uczniów za darmo. 

Jeśli macie inne, sprawdzone pomysły na rozbudzenie w naszych uczniach miłości do czytania po polsku, które przemycanie w waszych szkołach, chętnie się o nich dowiem: zostaw swój pomysł w komentarzu.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat współpracy z naszą księgarnią, napisz do mnie: office@perfektsolutions.com, chętnie odpowiem na wszystkie pytania.

Chcesz, żeby twoje dwujęzyczne dziecko zakochało się w czytaniu?

1. Wybierając książki, zacznij od najprostszego poziomu i zawsze staraj się dostosować poziom czytanych tekstów do poziomu językowego dziecka. Dobrze sprawdzają się książki, które mają dużo ilustracji, mało tekstu i dużą czcionkę, bez dwuznaków i zmiękczeń.

2. Czytajcie razem codziennie, min 20 min - to ponad dwie godziny tygodniowo i około 10 godzin miesięcznie.

3. Rodzicu daj dobry przykład - czytaj sam dla przyjemności!

Rozmawianie o uczuciach to również wspaniały pomysł na poznawanie jezyka polskiego jako mniejszościowego. Pomocne będą Książki o uczuciach, które wspierają rozmowy o wszystkich emocjach: tych małych oraz tych większych. 

Powodzenia!