Brzezina i inne opowiadania

Kanon opowiadań Jarosława Iwaszkiewicza (1894-1980), jednego z najwybitniejszych pisarzy polskich XX wieku, nazywanego już przez krytykę literacką dwudziestolecia międzywojennego „urodzonym nowelistą”. Książka zawiera takie utwory, jak m.in.: Brzezina, Panny z Wilka, Matka Joanna od Aniołów, Zygfryd, na podstawie których Andrzej Wajda, Jerzy Kawalerowicz i Andrzej Domalik nakręcili głośne i znakomite filmy.

Triada Jarosława Iwaszkiewicza: przemijanie, erotyzm i śmierć – nie ma sobie równych w literaturze światowej. Jeżeli uzupełnimy ją o wyrafinowaną zmysłowość, która u tego autora pozostaje w ciągłej kontrze wobec bezprawia istnienia, to w przedstawionym tomie pisarz osiągnął mistrzowskie spełnienie.

Przede wszystkim w Brzezinie, gdy do owej triady dołącza i okrucieństwo życia, i jego banał w bezdyskusyjnym pięknie świata. Zakończenie uwodzicielskich Panien z Wilka jest niezapomniane w swym spokoju, oczywistości, dyskrecji, niczym podpowiedziane przez Absolut. A Matka Joanna od Aniołów to wielka historia miłosna z egzotycznej i jednocześnie prawdziwej, można by rzec udokumentowanej, rzeczywistości.

Renoma pozostałych opowiadań nie dorównuje wymienionym trzem, nie z powodu jakości, ale szczęścia. Utwory jak ludzie – jedne mają go więcej, inne mniej. Zachęcam do przeczytania wszystkich, bo to nieredukowalny kanon polskiej literatury XX wieku. Jego wytworną prostotę odczuwamy tym mocniej, im głębiej tkwimy w wycwanionych i pyskatych czasach. Iwaszkiewicz nie jest sposobem na ich ekscesy, gdyż jak każdy olimpijczyk jest ponad i obok, ale okazją, by przynajmniej na chwilę o nich zapomnieć. To, oczywiście, tylko jeden z powodów, aby Brzezinę i inne opowiadania poznać lub do nich wrócić.

O AUTORZE

Jarosław Iwaszkiewicz (ur. 1894 w Kalniku na Ukrainie, zm. 1980 w Warszawie), polski poeta, prozaik, dramatopisarz i tłumacz. W okresie międzywojennym współtwórca grupy poetyckiej Skamander. Od 1928 r. mieszkał w Podkowie Leśnej w domu zwanym Stawisko, gdzie w okresie II wojny światowej udzielił wraz z żoną pomocy wielu twórcom kultury. Od 1955 r. redaktor miesięcznika "Twórczość" i od 1959 do 1980 r. prezes Związku Literatów Polskich. Autor poezji, opowiadań (Panny z Wilka, Brzezina, Matka Joanna od Aniołów, Bitwa na równinie Sedgemoor i wiele innych), powieści (m.in. Czerwone tarcze, Sława i chwała), dramatów (Lato w Nohant i in.), szkiców biograficznych o tematyce muzycznej, felietonów literackich, wrażeń z podróży, wspomnień, dzienników, przekładów oraz obszernej korespondencji.